نفت؛ از پاشنه آشیل تا اهرم قدرت/ تبدیل دوسوم نفت تولیدی به فراورده از دستاوردهای انقلاب اسلامی است
تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۲۸۸۳۶
وابستگی اقتصاد ما به نفت براساس آنچه دکتر علی سعیدی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه قم میگوید، به پیش از انقلاب بهخصوص دوران پهلوی دوم برمیگردد که سیل درآمدها به سمت کشور، بودجه ما را روزبهروز به این سوخت فسیلی وابستهتر کرد تا جایی که بیش از ۶۰درصد از منابع بودجه به نفت متکی شده بود.به گفته وی، نفت خام، بیش از ۹۵درصد صادرات ما را تشکیل میداد و این بدان معنا بود که هر گونه نوسانی در نرخ نفت یا تغییراتی در فضای اقتصاد سیاسی نفت، میتوانست آسیبهای جبرانناپذیری به کشورمان وارد کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پس از انقلاب میخواستیم به جای اینکه نفت برای ما پاشنهآشیل اقتصادی باشد، از آن به عنوان یک اهرم قدرت استفاده کنیم. کارهای زیادی انجام شد؛ از تأسیس پالایشگاههای جدید و تکمیل پالایشگاههای قبلی گرفته تا به دست گرفتن مدیریت شرکت ملی و بومی کردن صنعت نفت در کشور که پیشتر توسط مستشاران خارجی انجام میشد.حالا به جایی رسیدهایم که برپایه آمار، ظرفیت تولیدی ما نزدیک به ۵/۳میلیون بشکه در روز است که بیش از ۲ میلیون بشکه در داخل تبدیل به فراورده میشود. بدین ترتیب شاید یک میلیون بشکه نفت برای صادرات خام ظرفیت داشته باشیم و این یک دستاورد بسیار چشمگیر است که نزدیک به دو سوم نفت تولیدی خود را به فراوردههای نفتی تبدیل میکنیم.
تغییر نگاه راهبردی کشور به نفت
دکتر سعیدی، تحلیلگر مسائل اقتصادی میگوید: ۷۰درصد بودجه کشور پیش از انقلاب از درآمدهای نفتی تأمین میشد که الان این رقم به کمتر از ۲۰درصد هم رسیده است. وی میافزاید: راهبرد ما نسبت به زمان پهلوی و نفت فروشی عوض شده و داریم به کشوری تبدیل میشویم که نفت خیلی جایگاهی در سبد اقتصادی ما ندارد و میتوانیم برای نقشآفرینی در فضای بینالملل، از این نفت به عنوان یک اهرم قدرت و یک ابزار اقتصادی استفاده کنیم. مثل روسیه که توانست در ماجرای جنگ اوکراین اراده خودش را تحمیل کند که مثلاً باید گاز را با روبل بخرید و قیمتش را هم من تعیین میکنم و اروپاییها را ناچار به تمکین کرد.
تبدیل کشورهای منطقه از فروشنده به خریدار
سعیدی با اشاره به ضرورت تجمیع ظرفیت اقتصاد سیاسی منطقه برای تقابل با غرب و بهره بردن از نفت به عنوان یک اهرم قدرت میافزاید: اکنون با ظرفیتی که در حوزه پالایش نفت خام داریم هم به لحاظ فنی و هم به لحاظ بازار فروشی که این محصولات دارند، میتوانیم پالایشگاههای متعددی در منطقه جنوبی کشور ایجاد کنیم یا با مشارکت کشورهای نفتی حاشیه خلیجفارس مثل قطر به صورت مشارکتی برایشان پالایشگاههایی ایجاد کنیم که کلاً نفت خامی از خلیجفارس خارج نشود و ما به جای فروشنده به خریدار نفت خام تبدیل شویم. فقط کافی است ما این سیگنال را بدهیم که از این به بعد نه تنها کل نفت خودمان را تبدیل به فراورده میکنیم که میتوانیم کل نفت خلیج فارس را هم تبدیل به فراورده و صادر کنیم.
معادله انرژی دنیا به نفع کشورهای منطقه
وی تأکید میکند: اگر این پیام به دنیا مخابره شود، به عنوان یک راهبرد انرژی میتواند معادله انرژی را به نفع کشورهای منطقه عوض کند و آن موقع اینجا مرکز اقتصادی دنیا خواهد شد. اکنون ما به سطحی از توان داخلی، قدرت اقتصادی، روابط بینالمللی و بازار جهانی رسیدیم که این حرکت را میتوانیم انجام دهیم. پیمانهای خوبی هم در منطقه بسته شده؛ با قطر، امارات، کویت و عراق که اگر این تعاملات به ثمر برسد میتوانیم این راهبرد را عملیاتی کنیم. به این ظرفیت، بازارهای مصرفی که براساس پیمانهای شانگهای و اوراسیا ایجاد کردیم را میتوانیم اضافه کنیم.
استقلال از نفت با اتکا به درآمد ترانزیت
سعیدی با اشاره به اینکه انضباط مالی دولت بهخصوص در حوزه شرکتهای دولتی میتواند درآمدهای غیرنفتی را در بودجه افزایش بدهد تا نیاز به استقراض از بانک مرکزی یا انتشار اوراق بهادار نداشته باشیم، میافزاید: یکی دیگر از ظرفیتها کسب درآمد از محل ترانزیت است. کشورما شاهراه شرق به غرب و شمال به جنوب است. اکنون فاز آخر کریدور شمال به جنوب در حال تکمیل شدن است و هندوستان که یک قدرت نو ظهور اقتصادی است و در چابهار سرمایهگذاری کرده به روسیه وصل میشود و دولت کافی است از محل این ترانزیت عوارض دریافت کند که خیلی بیشتر از فروش نفت خام برای دولت درآمد ایجاد میکند.
تقویت پول ملی با قیمتگذاری نفت به ریال
وی میافزاید: یک طرحی چندین سال پیش مطرح شد که نفت را به ریال قیمتگذاری کنیم، ایده خوبی بود ولی در اجرا عجله کردند و بدون اینکه سازو کار تعیین قیمت در بورسهای انرژی را مطالعه کنند یا حمایتهای بینالمللی را کسب کنند آن را کلید زدند که موفق نشد وگرنه قیمتگذاری نفت به ریال اتفاقاً به حفظ و تثبیت ارزش پول ملی کمک میکند. بورسی که نفت را به ریال قیمتگذاری کند خودش میتواند برای ریال ما تضمین باشد. این ایده به نظرم مقداری خام بود ولی برای اینکه بتوانیم نفت خام را تبدیل به ابزار قدرت کنیم باید بتوانیم آن را به ارز ملی خودمان قیمتگذاری کنیم یا دستکم اینکه ارز واحدی بین کشورهای منطقه تعریف شود که آن ارز خاص بتواند قیمت نفت را تعیین کند. بعد خود آن ارز به یک واحد پول بینالمللی تبدیل میشود و میتواند منافع خیلی زیاد اقتصادی برای ما ایجاد کند.
سعیدی میگوید: نسبت به ابتدای انقلاب که عمده شرکای تجاری ما اروپایی، آمریکا و ژاپن بودند، اکنون شرکای ما متنوع شدهاند و کشور ما وابسته به منطقه و کشور خاصی نیست. در این میان اروپاییها دارند خودشان را از اقتصاد ما حذف میکنند و یک بازار ۸۰ میلیونی را از دست میدهند. آمریکا هم به سمت سیاستهای حمایتگرایی داخلی رفته و دارد اقتصاد ملی خودش را بازسازی میکند. بازنده اصلی اروپاییها هستند و بهخاطر همین آنها سعی میکنند مدام با روشن نگه داشتن مشعل مذاکرات راهی به بازار ایران پیدا کنند.
به گفته وی، بحث تحریمها بیشتر بُعد روانی دارد وگرنه به لحاظ واقعیت اقتصادی اثرگذاری تحریمها کاهش یافته و رسیدن به توافق با اروپاییها گشایش خاصی ایجاد نمیکند.
خبرنگار: زهرا طوسی
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: کشورهای منطقه عنوان یک اروپایی ها بین المللی قیمت گذاری اهرم قدرت نفت خام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۲۸۸۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فرمانده سپاه: رسما اعلام کردیم که میزنیم و همه میدانستند؛ این عملیات قابل تکرار است
سرلشکر سلامی گفت: عملیات وعده صادق استثناییترین تصمیم نظام بود، امکان ندارد هیچ رهبری و هیچ نظامی در نقطهای از عالم در این موقعیت چنین تصمیمی را بگیرد، تصمیمی که از یک طرف بر یک شجاعت عظیم و از سوی دیگر بر یک حکمت عمیق تکیه داده است، وسعت این تصمیم و شجاعت آن شگفتیساز این ماجرا بود، بخش مهم قدرت ما همین تجلی این اراده بود.
به گزارش فارس، سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه، ۱۲ اردیبهشت) در همایش گرامیداشت مقام استاد و مربی که در ستاد فرماندهی کل سپاه برگزار شد، گفت: به فضل الهی در ایامی به سر میبریم که خداوند متعال به جبهه اسلام نصرت آشکار و فتح مبین خود را جاری کرد و خداوند به ما این ظرفیت و استعداد را بخشید که ظرف نزول نصرتهای الهی در این شرایط خطیر، حساس و سرنوشت ساز انقلاب اسلامی باشیم.
وی افزود: همه میدانند که ما یک جهاد بلا وقفه و یک جنگ توقف ناپذیر و پیوستهای را ظرف دهههای اخیر با نظام استکباری و با خلفا و شرکای او در ائتلافهای متنوع داشتهایم، دشمن ذخایری از راهبردهای متنوع را علیه ما در اختیار داشت و از این انبار استراتژیها در اشکال مختلف و در سالها و دهههای گذشته علیه انقلاب شکوهمند و نظام مقدس ما استفاده کرد.
فرمانده کل سپاه تأکید کرد: دشمن همه جهات نبرد را گشود و همه راههای غلبه بر نظام را آزمایش کرد، تمام این نبردها مقیاس و وسعتی کامل در حداکثر اعمال ممکن قدرت بودند، در هیچ جایی دشمن از دشمنی خود کوتاهی نکرد، نه در افق زمان، نه در وسعت مکان و نه در شدت عمل، دشمن با همه ابزارها از جمله جنگ خارجی، پدیده سرسختانه تحریم اقتصادی، ترور، نبردهای تکفیری، جنگهای اطلاعاتی، فتنههای امنیتی، تهاجمات فرهنگی و جنگهای رسانهای به میدان آمد و همه راهها را آزمود و انقلاب را در مقاطع مختلف با مخاطرات جدی مواجه کرد.
جمهوری اسلامی ایران با جنگها و تحریمها قویتر میشودسرلشکر سلامی اظهار کرد: تاریخ سراغ ندارد که کشوری در چهار و نیم دهه در معرض جنگهای سنتی و مدرن با دشمنی به وسعت نیمی از قدرت اقتصادی فرهنگی نظامی و سیاسی جهان درگیر شده باشد و در بعد از این مدت در مقتدرترین مسلطترین و قویترین حالت خود قرار داشته باشد.
وی افزود: هیچ چیزی جز جاری شدن سنتهای الهی نمیتواند توجیهگر این واقعیت شگفتانگیز باشد، همه کشورهای دنیا با جنگ ضعیف میشوند اما جمهوری اسلامی ایران با جنگ قویتر شد، همه کشورهای دنیا با تحریم تخریب میشوند اما جمهوری اسلامی ایران با تحریم ساخته شد، همه کشورهای دنیا با فشار سیاسی منزوی میشوند اما جمهوری اسلامی ایران با فشار سیاسی میدان نفوذ پیدا میکند، همه کشورهای جهان تا اغتشاشات داخلی از هم فرو میپاشند ما نظام ما با اغتشاشات ثبات داخلی خود را مستحکمتر کرد.
فرمانده کل سپاه تأکید کرد: هرچه که دشمن عمل کرد برخلاف آن اثبات شد، کشور و به خصوص سپاه در میدان جهاد رشد میکند و لذا مادامی که دشمن در لانه باشد و ما در خانه، نه او شکست میخورد و نه ما پیروز میشویم، بنابراین تا زمانی که ما یکدیگر را ملاقات نکنیم نمیتوانیم دشمن را فرسوده، خسته، افسرده و ناتوان کنیم.
سرلشکر سلامی گفت: ما در یک جنگ تمام عیار به سر میبریم، عقربههای این جنگ همچون عقربهای ساعت در هر مقطع در یک مسئله ما را با دشمن درگیر میکند، یک روز جنگ اقتصادی محور شرارتهای دشمن میشود، یک روز نبردهای تکفیری اوج میگیرند، یک روز فتنه داخلی مشتعل میشود، همه اینها ظهور اجزا و ارکان متنوع ذخایر راهبردهایی است که دشمن اندوخته است، بنابر تجربه و بر اساس قدرت و دانش ما هم باید در مقابل چنین دشمنی با تجربه و با دانش و با ابزار و تالیف روشها در میدان حاضر باشیم.
آموزشها در سپاه باید گسترده شودوی با بیان اینکه راز موفقیتهای سپاه در گسترش قدرت، ابتکارات راهبردی، نوآوری و خلاقیتهای میدانی در سه سطح جنگ از جمله راهبرد، عملیات و تاکتیک است، تصریح کرد: امروز اینجا محفل حضور اساتید است و این شما هستید که دانش نبرد را به پاسداران میآموزید و لذا باید بگویم که ما محکوم به این هستیم که آگاهانه، با بینش و دانش عمیق، ابزار پیشرفته، روشهای نو و دانشهای جدید از انقلاب اسلامی حراست کنیم، حراست از انقلاب اسلامی همه ابعاد زندگی ما را در بر میگیرد چون تمام ابعاد زندگی ما از جمله دانش، اقتصاد، فرهنگ، سیاست، امنیت و معیشت را دشمن به میدان جنگ تبدیل کرده است.
فرمانده کل سپاه گفت: آموزشها در سپاه باید با تنوع گسترده موضوعات، رشد و وسعت پیدا کند، سپاه باید در بعد ساختن کشور، زیرساختها را با مدرنترین ابزارها و پیچیدهترین فنون و تکنیکها و با نوینترین دانشها استفاده کند.
سرلشکر سلامی با بیان اینکه ما همواره در حال مقایسه شدن هستیم، عنوان کرد: افتخار امروز انقلاب این است که به برکت هنرنمایی رهبر معظم انقلاب اسلامی ما هم به دشمنانمان حمله کردهایم و هم دستانمان به اندازه باز بوده است و هم دستهای دشمن را بستهایم، این امر هم کشور را ساخته است و هم قدرت دفاع از انقلاب و کشور را نوسازی کرده است.
وی ادامه داد: رهبر انقلاب اسلامی با این همه بحران پیچیده، در هم تنیده و در وسط یک میدان سخت همواره ایستاده، با حکمت و منطق وحی، آگاهی عمیق از سنتهای الهی، نهراسیدن از شکوه ظاهری قدرت دشمن، نفوذ بر قلب مومنان، هدایت صحیح در لحظههای سخت و بخشیدن آرامش در میان امواج التهاب یک جامعه سرافراز، سربلند و پرآوازه به نام ایران اسلامی ساخته است.
در عملیات وعده صادق هیچ ایرانی از واکنش دشمن نترسیدفرمانده کل سپاه بیان کرد: دههها مجاهدت، پذیرش سختیها و ملامتها، ملامتهایی که از تیرها و کمانها از میان زبانهای ناآگاه و از بغض متراکم دشمن همواره نقطه مرکزی هدایت نظام را نشانه گرفته تا این قائمه پایدار و این استوانه استوار و این رکن مهم غلبه اسلام را تضعیف کند، در تمام این میدانهای کثیر، خداوند متعال سخاوتمندانه نصرت خویش را بر قلب مؤمنان و بر قلب ولی امر ما جاری کرده است و به قلوب استحکام بخشیده است.
سرلشکر سلامی خاطرنشان کرد: در عملیات وعده صادق شما دیدید که هیچ ایرانی از اینکه دشمن چه واکنشی نشان میدهد، نترسید. با اینکه همه خیال میکردند این دشمن عکسالعمل نشان میدهد، هر ملتی بازتاب شخصیت رهبر خویش است، خصوصیت رهبری و امامت این است که شخصیت، هویت و خصوصیات او بر پیکره جامعه تکثیر و جاری میشود.
وی افزود: عملیات وعده صادق استثناییترین تصمیم نظام بود، امکان ندارد هیچ رهبری و هیچ نظامی در نقطهای از عالم در این موقعیت چنین تصمیمی را بگیرد، تصمیمی که از یک طرف بر یک شجاعت عظیم و از سوی دیگر بر یک حکمت عمیق تکیه داده است، وسعت این تصمیم و شجاعت آن شگفتیساز این ماجرا بود، بخش مهم قدرت ما همین تجلی این اراده بود.
فرمانده کل سپاه عنوان کرد: ما که اجرا کننده هستیم کار سختی انجام نمیدهیم، او که تصمیم میگیرد و مسئولیت این عمل را بر عهده میگیرد و در میان فشردهترین صفآرایی جهانی و در قلب آن فرو میرود و دشمن را از میانه بر میدارد، او منبع اصلی قدرت ماست.
سرلشکر سلامی ادامه داد: این عملیات از این طرف روی یک نقطه انجام شد با همان تعبیر همان هندسی نقطه روی صفحه کاغذ، اما از آن طرف یک جهان پاسخ داد. جغرافیای آن طرف یونان، مدیترانه، دریای سرخ، حجاز، عراق، اردن، فلسطین، ترکیه این جغرافیایی جنگی بود که دشمن به کار برد. این طرف یک عمل محدود کسر فوق العاده از یک قدرت عظیم کسر بسیار کوچکی از یک قدرت بزرگ اما آن طرف همه ظرفیتهای یک جنگ بزرگ همزمان بدون غافلگیری بکار گرفته شد.
وی اضافه کرد: تقریبا ۹۰ درصد غافلگیری ما گرفته شده بود و دشمن شاید لحظه دقیق و هدف دقیق را نمیدانست. اما این جغرافیای صهیون آنقدر کوچک است که همه نقاط به هم مرتبط هستند اما فرانسه، اردن، انگلیس، آمریکا و اسراییل و دیگران در شعاعی وسیعتر همه با تمام قدرت بودند و همه عمل کردند و در مقابل یک عمل کوچک یک جنگ بزرگ را انجام دادند که البته فقط یکبار میتوانستند این عمل را انجام دهند. اگر موج دوم حملات سر میگرفت کارایی این سیستم یکپارچه دفاعی حداقل ۵۰ درصد کاهش پیدا میکرد و در موج سوم ۵۰ درصد موج دوم و به همین نسبت.
عملیات وعده صادق بازدارندگی صهیونیستها را شکستفرمانده کل سپاه اظهار کرد: این که این تصمیم گرفته شود که با وجود اعلام بزرگترین قدرت تاریخ بشر که ما در کنار صهیونیستها با اراده آهنین ایستادهایم. در این نقطه کوچک پرتراکم پدافندی همه آمدند و همه میگویند واکنش نشان میدهیم با این فرض با چنین دشمنی مستقیم و رسمی با پذیرش مسئولیت صدها فروند موشک و پهپاد پرواز میکنند، چه اتفاقی صورت گرفته است، جنگ به سرزمین صهیونیستها کشیده شده است وقتی موشک با هم تلاقی میکنند در آسمان روی سر صهیونیستها است و همه میبینند و برای اولین بار پس از دههها یک قدرت جنگ را در سرزمین و فضای صهیونیستها کشیده است.
هشت ساعت دلهره آشفتگی، ترس، اضطراب این اراده شلیک قدرت بینظیری است و همه میدانند این قابل تکرار است و این معادله ما است.
سرلشکر سلامی افزود: این عملیات همه جهان را آرام کرد حتی دشمنان ما آرام شدند. این کسانی هم که در شمال و غرب و جاهای دیگر ژست اقتدار میگرفتند همه خاموش شدند.
وی ادامه داد: رژیم صهیونیستی اصلا جنگ را در سرزمین خود نمیپذیرد. در دکترین دفاعی اسراییل جنگ در خارج از مرزها است. برای صهیونیستها بازدارندگی به مفهومعدم وجود اراده شلیک است نه اصابت. هیچ کس نباید اراده شلیک داشته باشد که همه اینها شکسته شد. جنگ پیش دستانه باطل شد. ما رسما اعلام کردیم که میزنیم و همه میدانستند. این عظمت است که رسما اعلام میکند میزنیم. سیلی میزنیم. میزند و نمیترسد و به خدا توکل میکند. آخرین عبارتی که رهبری به ما فرمودند این بود که بر خداوند توکل کنید. توکل توام با تدبیر و حکمت و اراده و قدرت.
سپاه در بحث آموزش همه جانبه مجاهدت کندفرمانده کل سپاه گفت: باید سپاه را در حد و اندازههای این عملیاتها دید. البته این عملیات کوچک بود. سپاه را باید قوی کنید که البته قوی است اما قدرت مانند موجود زنده دائما باید در رشد و کمال و نوسازی باشد. اگر در رشد و قدرت متوقف شویم از دشمن عقب میمانیم. در دیدار با رهبر معظم انقلاب ایشان فرمودند که سپاه در بحث آموزش همه جانبه مجاهدت کند.
سلامی با تأکید بر اینکه وعده صادق ظهور قدرت اراده ملت ایران بود، گفت: اراده ملت ایران در اراده رهبر ملت ایران متجلی و متراکم است. رهبری تجلی گاه اراده خداوند و اراده مردم است که در طول اراده خداوند است. قدر نظام ولایی دانستن همین است، همه یک شکوه و اقتدار جدید را تجربه کردیم.
فرمانده کل سپاه با اشاره به اینکه رژیم صهیونیستی با طوفان الأقصی دچار شکست اطلاعاتی شده بود، اظهار کرد: رژیم صهیونیستی با عملیات «وعده صادق» دچار شکست بازدارندگی شد.